Hiểu đúng về quan hệ giữa QR Code và MRZ
Bạn đang cầm trên tay chiếc CCCD gắn chip hoặc hộ chiếu, và những ký hiệu kỹ thuật số trên đó khiến bạn thắc mắc? Chúng tôi hiểu rằng việc phân biệt giữa QR code và chuỗi MRZ có thể gây nhầm lẫn cho nhiều người. Đặc biệt khi công nghệ số đang được áp dụng ngày càng nhiều trong các giấy tờ tùy thân, câu hỏi “QR code có chứa chuỗi MRZ không?” trở nên phổ biến hơn bao giờ hết.
Trong thời đại số hóa, việc nắm rõ các công nghệ xác thực danh tính không chỉ giúp bạn hiểu giá trị của giấy tờ tùy thân mà còn bảo vệ bạn khỏi những rủi ro liên quan đến bảo mật thông tin cá nhân. Hãy cùng chúng tôi khám phá mối quan hệ thực sự giữa QR code và mã MRZ trên các loại giấy tờ quan trọng như CCCD và hộ chiếu.
QR Code là gì? Mã QR dùng để làm gì?
QR code (Quick Response Code) là mã vạch hai chiều có khả năng lưu trữ thông tin dưới dạng mã hóa. Trên các giấy tờ tùy thân hiện đại như CCCD gắn chip của Việt Nam, QR code xuất hiện như một phương tiện lưu trữ thông tin cá nhân ở định dạng số hóa, cho phép quét nhanh và truy xuất dữ liệu/ thông tin bên trong.
QR code có thể chứa nhiều loại thông tin khác nhau như:
- Dữ liệu cá nhân (họ tên, giới tính, ngày sinh, quê quán,…)
- Số định danh cá nhân
- Thông tin bổ sung về công dân
- Liên kết đến cơ sở dữ liệu số
Ưu điểm nổi bật của QR code là khả năng “lưu trữ lượng lớn dữ liệu trong không gian nhỏ” và dễ dàng quét bằng thiết bị di động thông thường. Đây là lý do tại sao QR code ngày càng phổ biến trên các giấy tờ tùy thân hiện đại.
Mã MRZ là gì và tại sao nó quan trọng?
MRZ (Machine Readable Zone) hay Vùng mã có thể đọc bằng máy là một chuỗi ký tự đặc biệt được thiết kế theo tiêu chuẩn quốc tế (ICAO Document 9303), chủ yếu xuất hiện trên hộ chiếu, CCCD, thẻ thông hành và một số loại giấy tờ tùy thân quốc tế.
Đặc điểm nhận dạng của chuỗi MRZ:
- Thường gồm 2-3 dòng với độ dài cố định (44 ký tự/dòng với hộ chiếu TD3)
- Sử dụng bộ ký tự hạn chế (chữ cái in hoa A-Z, số 0-9 và dấu < thay cho khoảng trắng)
- Chứa các ký tự kiểm tra (check digits) để xác thực tính toàn vẹn
- Được in bằng font OCR-B để máy đọc dễ dàng nhận diện
Mã MRZ được thiết kế đặc biệt để máy quét quốc tế có thể đọc nhanh chóng và chính xác thông tin/ dữ liệu của người mang giấy tờ, đặc biệt tại các cửa khẩu biên giới và điểm kiểm soát an ninh.
Xem thêm: Cấu trúc và ý nghĩa của MRZ trên mặt sau căn cước công dân
QR Code có chứa mã MRZ không?
Để trả lời câu hỏi này một cách chính xác: Không, thông thường QR code trên giấy tờ tùy thân không chứa chuỗi MRZ theo định dạng gốc của nó.
Lý do cho điều này bắt nguồn từ chức năng và mục đích thiết kế khác nhau của hai công nghệ:
- Mục đích sử dụng khác nhau: MRZ được thiết kế để máy quét chuyên dụng đọc trực tiếp, trong khi QR code thường được thiết kế để người dùng quét bằng thiết bị di động.
- Định dạng dữ liệu khác biệt: QR code thường mã hóa thông tin ở định dạng cấu trúc như JSON, XML, hoặc định dạng riêng biệt của cơ quan phát hành, không phải ở định dạng chuỗi MRZ với các ký tự cố định.
- Nhu cầu bảo mật: Thông tin trong QR code thường được mã hóa để tăng tính bảo mật, trong khi MRZ được thiết kế để dễ dàng đọc bởi máy quét.
Theo các tiêu chuẩn quốc tế về giấy tờ tùy thân (ICAO Document 9303), QR code và MRZ là hai phần riêng biệt trên các giấy tờ nhận dạng, phục vụ các mục đích bổ sung cho nhau chứ không thay thế hay là bản sao.
Thực tế mã QR và MRZ trên CCCD gắn chip Việt Nam
QR Code trên CCCD
Trên thẻ CCCD gắn chip của Việt Nam, QR code nằm ở trên cùng góc bên phải của thẻ và không chứa chuỗi MRZ mà thay vào đó chứa:
- Thông tin cá nhân cơ bản (họ tên, ngày sinh, giới tính,..)
- Số CCCD (12 số)
- Thông tin nơi cư trú
- Ngày cấp và thời hạn hiệu lực
Thông tin này được mã hóa theo định dạng riêng của Bộ Công an, và có thể được giải mã bằng các ứng dụng chính thức hoặc phần mềm xác thực CCCD được cấp phép.
MRZ trên CCCD
Đặc biệt, CCCD gắn chip thế hệ mới của Việt Nam cũng có MRZ ở mặt sau của thẻ.
Mã MRZ này tuân theo tiêu chuẩn quốc tế với định dạng TD1 (3 dòng, mỗi dòng 30 ký tự) và chứa thông tin chính như:
- Loại tài liệu, quốc gia phát hành, số CCCD
- Ngày sinh, giới tính, ngày hết hạn và quốc tịch
- Họ và tên được chuyển đổi sang ký tự Latin không dấu
Sự hiện diện của cả QR code và MRZ trên CCCD gắn chip thể hiện xu hướng hội nhập quốc tế trong các giấy tờ tùy thân của Việt Nam, cho phép sử dụng cho cả mục đích trong nước (thông qua QR code) và quốc tế (thông qua mã MRZ). Tuy nhiên, QR code và MRZ vẫn là hai phần riêng biệt, không chứa đựng nhau.
QR Code và MRZ trên hộ chiếu Việt Nam
Đối với hộ chiếu Việt Nam, sự phân biệt còn rõ ràng hơn:
MRZ trên hộ chiếu
- Vị trí cụ thể: Luôn nằm ở trang thông tin chính của hộ chiếu (trang có ảnh), ở phần dưới cùng
- Định dạng chuẩn: Gồm 2 dòng, mỗi dòng có độ dài cố định là 44 ký tự
- Đặc điểm nhận diện: In bằng font chữ OCR-B đặc trưng, dễ nhận biết bằng mắt thường
- Nội dung: Chứa thông tin họ tên, số hộ chiếu, quốc tịch, ngày sinh, giới tính, ngày hết hạn và các số kiểm tra
- Cách đọc: Dòng 1 bắt đầu với “P<VNM” (cho hộ chiếu Việt Nam), tiếp theo là họ và tên
- Công dụng chính: Dùng để quét tại các cửa khẩu quốc tế và kiểm soát xuất nhập cảnh
QR Code trên hộ chiếu
Hộ chiếu Việt Nam gắn chip điện tử và in mã QR là một bước tiến quan trọng trong hệ thống quản lý xuất nhập cảnh quốc gia, được cấp cho công dân Việt Nam từ đủ 14 tuổi trở lên có nhu cầu xuất cảnh. Việc tích hợp công nghệ này mang lại nhiều lợi ích đáng kể:
- Thông tin được mã hóa: QR code trên hộ chiếu Việt Nam chứa các thông tin quan trọng như số hộ chiếu, họ và tên, ngày tháng năm sinh, và ảnh chân dung của người mang hộ chiếu
- Kiểm tra nhanh chóng: Cho phép cơ quan quản lý xuất nhập cảnh kiểm tra thông tin một cách nhanh chóng và chính xác thông qua việc quét mã
- Giảm thời gian chờ đợi: Thông tin cá nhân được truy xuất tức thì khi quét mã QR, giúp rút ngắn thời gian xử lý tại các cửa khẩu quốc tế
- Tăng cường an ninh: Công nghệ mã hóa và bảo mật cao của QR code kết hợp với chip điện tử giúp hạn chế tình trạng giả mạo hộ chiếu
- Tích hợp với hệ thống quốc tế: Tương thích với các thiết bị đọc thông tin tại nhiều quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Việt Nam khi xuất nhập cảnh
Điểm đặc biệt quan trọng cần lưu ý là mã QR code trên hộ chiếu hoạt động độc lập với chuỗi MRZ. Cả hai công nghệ này được tích hợp trên cùng một tài liệu nhưng phục vụ mục đích khác nhau trong hệ sinh thái xác thực danh tính. Trong khi MRZ là tiêu chuẩn quốc tế bắt buộc cho hộ chiếu, QR code sẽ chứa thông tin ở định dạng riêng, phục vụ mục đích xác thực bổ sung.
Dịch vụ xác thực đáng tin cậy: Phần mềm đọc QR Code & MRZ
Khi lựa chọn phần mềm xác thực CCCD, doanh nghiệp cần lưu ý rằng CCCD thế hệ mới không chỉ có QR code mà còn chứa chuỗi MRZ tương tự như hộ chiếu. Một giải pháp toàn diện cần có khả năng xử lý cả hai loại mã này:
Được cấp phép chính thức: Đảm bảo tuân thủ quy định của Bộ Công an về xử lý dữ liệu CCCD, bao gồm cả thông tin từ QR code và chuỗi MRZ
Hỗ trợ đa dạng công nghệ xác thực:
- Quét và giải mã QR code
- Đọc và xác thực chuỗi MRZ trên CCCD
- Hỗ trợ đọc chip NFC (đối với CCCD gắn chip)
- Nhận diện các yếu tố bảo mật vật lý (hình ảnh, hoa văn)
Độ chính xác cao: Khả năng xác thực thông tin với tỷ lệ lỗi thấp, đặc biệt là khả năng đối chiếu thông tin giữa chuỗi MRZ và QR code để phát hiện sự không khớp
Tốc độ xử lý nhanh: Thời gian xử lý tích hợp (cả MRZ và QR code) trong vòng vài giây, đảm bảo quy trình xác thực nhanh chóng
Khả năng tích hợp linh hoạt:
- API dễ tích hợp với các hệ thống hiện có
- SDK cho phép nhúng chức năng vào ứng dụng di động
- Hỗ trợ nhiều nền tảng (web, iOS, Android, Windows)
Bảo mật đa lớp:
- Mã hóa dữ liệu end-to-end
- Xác thực hai yếu tố khi truy cập hệ thống
- Nhật ký kiểm toán đầy đủ
- Tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật quốc tế
Chức năng xác thực nâng cao:
- So sánh tự động thông tin giữa MRZ và QR code trên CCCD
- Phát hiện giấy tờ giả mạo thông qua các thuật toán AI
- Xác thực sinh trắc học (đối chiếu khuôn mặt với ảnh trên CCCD)
- Kiểm tra tính hợp lệ của giấy tờ (hết hạn, bị hủy, v.v.)
Hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp:
- Đội ngũ hỗ trợ 24/7
- Tài liệu hướng dẫn chi tiết
- Đào tạo nhân viên sử dụng
- Cập nhật thường xuyên theo quy định mới
Tìm hiểu ngay giải pháp xác thực CCCD đến từ eID Check VN >>
Kết luận
QR code và chuỗi MRZ là hai công nghệ xác thực khác biệt với vai trò riêng trong hệ sinh thái giấy tờ tùy thân. QR code không chứa chuỗi MRZ mà mỗi loại đều có định dạng và mục đích sử dụng riêng. Việc hiểu rõ sự khác biệt này giúp doanh nghiệp lựa chọn phương pháp xác thực phù hợp với nhu cầu của mình.
Trong bối cảnh số hóa ngày càng phát triển, việc tích hợp công nghệ xác thực CCCD qua QR code vào quy trình kinh doanh không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu cấp thiết để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Hãy lựa chọn giải pháp xác thực đáng tin cậy từ các đơn vị cung cấp uy tín như eID Check VN để đảm bảo quá trình xác minh danh tính diễn ra nhanh chóng, chính xác và tuân thủ pháp luật.
Câu hỏi thường gặp
1. Làm thế nào để xác thực QR code trên CCCD?
Bạn cần sử dụng ứng dụng hoặc phần mềm xác thực CCCD được cấp phép. Các phần mềm này có khả năng quét, giải mã và xác thực thông tin từ QR code theo đúng tiêu chuẩn của Bộ Công an.
2. Tại sao QR code và MRZ không được thiết kế giống nhau?
QR code và MRZ được thiết kế cho các mục đích khác nhau. MRZ tuân theo tiêu chuẩn quốc tế ICAO cho việc đọc máy tại biên giới, trong khi QR code linh hoạt hơn về định dạng và phù hợp cho việc quét bằng thiết bị di động.
3. Làm thế nào để biết QR code trên CCCD có hợp lệ không?
QR code hợp lệ khi được quét bằng phần mềm chính thức sẽ hiển thị thông tin trùng khớp với thông tin in trên thẻ. Các phần mềm xác thực chuyên dụng còn có khả năng kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu thông qua mã hash.
4. Doanh nghiệp có được phép tự phát triển phần mềm đọc QR code trên CCCD không?
Doanh nghiệp cần tuân thủ quy định của Bộ Công an về việc xác thực thông tin định danh điện tử. Việc phát triển phần mềm đọc QR code CCCD cần được cấp phép và tuân thủ các tiêu chuẩn bảo mật thông tin cá nhân.